Improwizacja w biznesie i zarządzanie sytuacyjne.

Wpływ kadry zarządzającej na efektywność organizacji zależy od stylu zarządzania. Zarządzanie przez improwizację jest "szansą" możliwą w organizacjach elastycznych o "niskim poziomie rutyn, pamięci proceduralnej". Pomimo "niepełnego zrozumienia okoliczności" kadra zarządzająca poszukuje "inteligentnych odpowiedzi" na zdarzenia nadające sens rozwojowi organizacji. "Nadawanie sensu i improwizacja sprzyjają orientacji przedsiębiorczej, a także wzmacniają jej pozytywny wpływ na efektywność organizacji." [1]

Innowacja odpowiada na aktualne potrzeby rynku, a zarządzanie sytuacyjne jest na tyle elastyczne, by wykorzystać błędy, przekształcać schematy i testować rozwiązania. Improwizacja w biznesie jak utwór jazzowy charakteryzuje się wzajemnym zrozumieniem i empatią zespołu, i partnerów rynkowych.

Amerykański teoretyk organizacji Karl E. Weick (1936 - ) wprowadził do badań nad organizacją koncepcje: "uważności" i "nadawania sensu". W 2002 roku dokonał charakterystyki podejścia improwizacji w zarządzaniu w trzynastu cechach:

1. Chęć rezygnacji z planowania i testowania na rzecz działania w czasie rzeczywistym. 

[Moim zdaniem chęć uczenia się, by w odpowiedzi na ruchy rynku zmieniać harmonogramu produkcji, znaleźć alternatywnych dostawców, odbiorców, rynki lub rozwiązanie "problemu" z jakością produktu. Również w sytuacji przedłużania żywotności produktów, nadania nowego sensu.]

2. Duża świadomość wewnętrznych zasobów, które można wykorzystać w działaniach.

[ Umiejętności tworzenia strategii just-in-time. W tym szybka ocena zasobów nowego partnera.]

3. Biegłość pozbawiona schematów.

[Z zachowaniem procedur bezpieczeństwa. W tym umiejętności symultanicznego planowania i realizacji.]

4. Zdolność ustalania minimalnych struktur.

[Umiejętność budowania nowych zespółów zadaniowych, rozwiązywania problemów organizacyjnych.]

5. Otwartość na rezygnację z rutyn.

[Gotowość kadry zarządzającej do zmian zależnych od okoliczności. Umiejętności poszukiwania i korzystania z nowych informacji, szybkie kreowanie procesów.]

6. Bogaty zestaw motywów, na których można osadzić działania.

[Umiejętności kadry zarządzającej do nie planowego poszukiwania nowych idei, motywów, sensu dla działania. Kreowanie strategii jako odpowiedź na obecne zdarzenia rynkowe.]

7. Zdolność do uznania częściowego znaczenia poprzednich doświadczeń dla nowych sposobów postępowania.

[Otwartość kadry zarządzającej na nowe rynkowe zdarzenia. Działanie pod presją rzeczywistości. Zaufanie do swojej intuicji, wszechobecnej różnorodności rynku i twórczości, w tym potencjalnego partnera.] 

8. Wysoka pewność i umiejętność radzenia sobie z nierutowanymi zdarzeniami.

[Szybka analiza, zaufanie do "nowego spojrzenia", swojej oceny, i wdrożenie w odpowiedzi na nowe zdarzenia rynkowe.]

9. Obecność innych ludzi podobnie zaangażowanych i kompetentnych w improwizowaniu.

[W tym umiejętności kadry zarządzającej do selekcji nowych kompetentnych partnerów, w nowych okolicznościach.]

10. Wrażliwość na zachowania innych i budowanie z nimi porozumienia.

[Umiejętności kadry zarządzającej do akceptacji innych wrażliwości niż "moja".]

11. Zdolność utrzymania tempa pracy.

[W tym nieplanowane, jednak celowe i szybkie reagowanie na zmiany rynkowe.]

12. Koncentracja na działaniu "tu i teraz" i nie rozpraszania się wspomnieniami lub oczekiwaniami innych.

[Przekonanie kadry zarządzającej o sensie, i skuteczności swoich działań.]

13. Preferowanie komfortu pracy i działania raczej nad procesem, a nie strukturą, co ułatwi ciągły rozwój, rekonfigurację i realizację wyników. [2]

Zespół rockowy a klient współtworzący

Interakcja i zaangażowanie fanów jest jednym z modeli zarządzania. 

W zespole jazzowym i orkiestrze rola odbiorcy to słuchacz skupiony na aktualnej prezentacji, lub improwizacji muzycznej. Współczesne firmy potrzebują czegoś więcej niż odtwórczości, czy też improwizacji w biznesie. Potrzebują modelu zarządzania opartego na klientach zaangażowanych na różnych płaszczyznach, i współtworzących wartości i markę. Podobnie jak "rynek rockowy" docenia aktywnego fana, który angażuje się w proces twórczy i budowanie relacji z zespołem. Ma to wpływ między innymi na możliwości produkcyjne np. przez preorder płyt. Kreując treści fani tworzą fanarty, covery piosenek, remiksy, teledyski, a nawet własne utwory inspirowane muzyką zespołu. Lajkują, udostępniają w mediach społecznościowych, biorą udział w koncertach. To ogromny wkład w promocję i budowanie wizerunku zespołu muzycznego, jego popularność. Cenne dla rozwoju artystów są sugestie i feedback fanów. Współtworzenie daje fanom poczucie, że ich głos się liczy i że mają realny wpływ na rozwój zespołu. Wszystko to buduje poczucie wspólnoty, co daje długotrwałe wsparcie, niezapomniane chwile przyjemności dla fanów i wykonawców.

Jedno z podstawowych zagrożeń zarządzania sytuacyjnego to kłamstwo.

"Ludzie kłamią z wielu powodów (...) podstawowy to lęk, czy mogę być akceptowany takim jakim jestem." Dr Agnieszka Kozak - "Dlaczego ludzie kłamią? Kłamstwo to ważna informacja o relacji". YouTube 

Zaufanie jest kluczowe dla skutecznego zarządzania sytuacyjnego. Brak zaufania utrudnia podejmowanie właściwych decyzji. 

W zarządzaniu sytuacyjnym ważne są aktualne i wiarygodne informacje, aby móc skutecznie reagować na zmiany rynkowe. Kłamstwo utrudnia komunikację między ludźmi. Brak szczerości wobec siebie utrudnia zrozumienie swoich potrzeb i oczekiwań, co prowadzi do konfliktów i nieporozumień. Ukrywanie prawdy utrudnia skuteczne rozwiązywanie problemów.  

W zespole trudniej o atmosferę skupienia na faktach, bowiem kłamstwo wzbudza w ludziach gniew, smutek i rozczarowanie. Kłamstwo utrudnia więc podejmowanie decyzji i działań.

W zarządzaniu sytuacyjnym ważna jest świadomość ryzyka, a kłamstwo niesie ze sobą ryzyko utraty zasobów. Czas i energia zespołu są istotne, a ukrywanie kłamstwa zabiera dużo czasu i energii.

Oprócz kompetencji kluczowa do osiągania sukcesu jest uczciwość.

Cytat za:

[1] Mariusz Bratnicki "Nadawanie sensu, improwizacja i przedsiębiorczy rozwój organizacji : budowanie domeny badań." Zeszyty Naukowe, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu nr 189, 2011, s. 16 - 24

[2] "Sztuka dla biznesu. Wspierane kreatywności w organizacji." Redakcja naukowa Agnieszka Wojtczuk-Turek, PWN SA, Warszawa 2019, s. 50-63